Een Nieuw Speelveld

Bij wat De Coöperatieve Samenleving voor ogen staat helpt het ons te praten in termen van het creëren van 'een niew speelveld'. Binnen het speelveld van de ‘oude economie’ zijn we er aan gewend dat overheid en grote marktpartijen in feite ‘het spel spelen’. Het doel van de oude economie is ‘geld’. De wet- en regelgeving van de overheid legitimeert het handelen van de marktpartijen. De burgers kijken toe en betalen de rekening: als consument en als belastingbetaler. En dragen collectief de schade o.a. aan de natuurlijke leefomgeving.

Dat is niet zoals we het met ons allen prettig vinden. Uit alles waar tegenwoordig 'nieuw' voor staat (de nieuwe economie, het nieuwe werken enz) ademt een onbehagen met de manier waarop de 20e eeuwse manier van organiseren nog doorklinkt in deze 21e eeuw. We willen het allemaal graag meer verbonden, in harmonie met het ecosysteem, welvarend, eerlijk en toegankelijk voor iedereen. Dat blijkt geen eenvoudige opgave, terwijl het allemaal mensenwerk is. Zoals wij het zien, volstaat louter aanpassingen van het oude niet. Een daadwerkelijk nieuw fundament is nodig, met een fundamenteel andere kijk o.a. naar doelen en middelen.

De Coöperatieve Samenleving werkt daarom aan de ontwikkeling van een ‘nieuw speelveld’, aansluitend bij de transitie van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Dat is een zoektocht en een collectief leerproces. Ook de overheid en marktpartijen moeten nog wennen aan de nieuwe rol van burgers om volwaardig mee te spelen. Op het nieuwe speelveld is het doel het welzijn van de mensen. Men is te gast in en dienend aan ‘het gebied’: de bewoners, hun gemeenschappen en sociaal-economische infrastructuur. Burgers spelen mee in teams, coöperatief georganiseerd.

Samen onderzoeken we in de praktijk de spelregels die passen bij een nieuwe, circulaire economie en inclusieve samenleving: hoe ziet behulpzame wet- en regelgeving voor bottom-up gebiedsontwikkeling eruit? Ook nu verleent de wet- en regelgeving de legitimiteit. Bijzondere spelregelzones, aansluitend bij de ruimte binnen de wet (elke wet en zéker de nieuwe Omgevingswet) verlenen experimenteerruimte. Burgercoöperaties richten ‘learning labs’ in om samen mét overheid en bedrijfsleven de economie en samenleving van het gebied opnieuw en evenwichtig vorm te geven. Ten behoeve van ons allemaal.

Een en ander komt bijeen in het Rijnlands Gebiedsarrangement dat De Coöperatieve Samenleving als model nadert uitwerkt.